Heddiw, rwy’n cyhoeddi y byddaf yn sefyll fel ymgeisydd Propel dros Orllewin Caerdydd yn Etholiad San Steffan ar 4 Gorffennaf.

Cefais fy ngeni yng Ngorllewin Caerdydd, cefais fy magu ar stad y Tyllgoed yng Ngorllewin Caerdydd, es i’r ysgol yng Ngorllewin Caerdydd, rwy’n byw yng Ngorllewin Caerdydd ac rwy’n magu fy nheulu yng Ngorllewin Caerdydd. Fi yw’r unig ymgeisydd ar y papur pleidleisio a all ddweud hyn.

Fi yw’r pencampwr lleol cryf, annibynnol sydd ei angen ar Orllewin Caerdydd. Llais lleol dros faterion lleol.

“Maen nhw i gyd yr un fath”, yw’r ymateb mwyaf cyffredin ar garreg y drws, ac mae hyn yn wir. Ond yn yr etholiad hwn, mae gennych chi ddewis yng Ngorllewin Caerdydd.

Mae gennych gyfle i bleidleisio dros ymgeisydd sydd â hanes balch o dros 25 mlynedd o wasanaeth cyhoeddus, eiriolwr profiadol, annibynnol ei feddwl nad yw’n ofni siarad yn ddiflewyn ar dafod, a fydd yn herio anghyfiawnder, yn codi llais yn erbyn llygredd, ac yn cynrychioli ein cymuned hyd eithaf fy nghallu.

Dyna pam y ganed Propel, i herio’r drefn dan reolaeth pleidiau’r sefydliad. Ac i gynnig dewis gwleidyddol go iawn. Fel y gwyddom, nid oes gwrthwynebiad cadarn i’r prif bleidiau gwleidyddol ar hyn o bryd. Rhaid inni greu’r wrthblaid honno.

Mae fy hanes o wasanaeth cyhoeddus yn un yr wyf yn falch ohono, fel un o’r cynghorwyr sydd wedi gwasanaethu hiraf ar Gyngor Caerdydd, ers fy ethol gyntaf yn 1999.

Hanes o wneud pethau'n wahanol, mewn gair a gweithred.

Roeddwn yn gyfrifol am rewi cyflogau cynghorwyr rhwng 2008-11 a phenderfynais hawlio hanner fy lwfans yn unig tra’n Ddirprwy Arweinydd Caerdydd. Cyfrannais fy nghyflog fel cynghorydd i gefnogi prosiectau cymunedol tra’n Aelod o’r Senedd rhwng 2016-21. Faint o wleidyddion eraill all ddweud yr un fath?

Ailstrwythurwyd Cyngor Caerdydd bryd hynny, gan gefnogi gwasanaethau rheng flaen drwy dorri cyflogau o dros gan mil o bunnoedd y flwyddyn.

Mae gennyf hanes hir o herio anghyfiawnder. Gwneud safiad, nid dros yr hyn sy’n hawdd, ond dros yr hyn sy'n gyfiawn. Peidio a bod ofn sefyll ar fy mhen fy hun pan y gallwn fod yn rhan o'r dorf. Dyna beth mae Propel yn ei gynrychioli; gwneud yr hyn sy'n iawn er efallai nad hynny sydd hawsaf.

Wna i ddim ildio: mae’n egwyddor sy’n rhan o fy ngwneuthuriad ac sy’n gyrru fy nghredoau personol a gwleidyddol. Nawr, yn fwy nag erioed, ni allwn ildio Mae gormod yn y fantol.

Ynghanol yr holl gecru a’r dadlau rhwng y ddwy brif blaid, ni allwn anghofio am yr angen am lais lleol i’n cymuned.

Fy nghytundeb gyda chi, Gorllewin Caerdydd:

- Bod yn eiriolwr cryf dros amddiffyn ein hawliau a’n rhyddid dinesig: dylai fod gan bob gwlad yn y DU gyfansoddiad.

- Democratiaeth uniongyrchol: hawl ein cymuned i ddweud ei dweud ar yr hyn sy’n digwydd yma; mae'n digwydd yn y Swistir, pam ddim yng Nghymru?

- Cefnogi sefydlu cwmni tai cyhoeddus i adeiladu tai sy’n wirioneddol fforddiadwy i alluogi pobl ifanc i brynu eu cartref cyntaf

- Cefnogi hawliau menywod ar sail rhyw ac amddiffyn plant rhag ideoleg rhywedd peryglus.

- Bod yn lais i'r rhai sy’n dioddef o anafiadau brechlyn, sy'n cael eu hanwybyddu ac heb dderbyn iawndal

Gallaf ddweud gyda balchder mai fi yw’r unig aelod etholedig sydd wedi ymgyrchu’n gyson yn erbyn dinistr amgylcheddol y Cynllun Datblygu lleol yng Ngorllewin Caerdydd. Y bygythiad mwyaf a welodd ein cymunedau dros y 15 mlynedd diwethaf. Fe gofiwch pan gefais fy nghyhuddo o ddweud celwydd ac o godi bwganod pan ddywedais i fod Llafur yn mynd i adeiladu ar ein caeau gwyrdd?

Arweiniais yr ymgyrch yn erbyn carthu mwd niwclear ger adweithydd niwclear yng Ngwlad yr Haf, i'w ryddhau yn nyfroedd Caerdydd, a hynny’n erbyn buddiannau cenedlaethol Cymru. Mae’n anodd credu, bod mwd yn cynnwys plwtoniwm wedi ei wasgaru ar hyd ein harfordir; a bod cyn lleied o bobl yn gwybod sut y pleidleisiodd Llafur yng Nghymru i ganiatáu hynny yn 2018.

Ymladdais yn erbyn deddfau Coronafeirws llym Llafur a gefnogwyd gan yr holl bleidiau eraill, yn erbyn y cyfnodau clo niweidiol, yn enwedig i unigolion bregus, yr henoed a’n pobl ifanc. Yn anffodus, gwireddwyd fy narogan y byddai’r cyfnodau clo yn lladd mwy o bobl na Covid.

Ynof fi, mae gennych chi ladmerydd a fydd yn sefyll yn gadarn dros ein cymunedau yn erbyn grym, trachwant, ac arian y corfforaethau mawr.

Edrychwch ar yr hyn sy'n digwydd yng Nghymru. Mae’n cymunedau wedi colli eu llais. Ac fel unigolion rydym yn colli ein rhyddid a’n hawliau.

Agenda Net Zero, polisi 20mya, symudiad i gymdeithas heb arian parod, ideoleg rhywedd, cymdogaethau 15 munud; mae'r bygythiadau i'n rhyddid yn niferus. Nid oes gennym bellach ryddid mynegiant llwyr, rhyddid y bu ein cyndeidiau yn barod i aberthu ei bywydau i'w amddiffyn 80 mlynedd yn ôl.

Mae’n hen bryd grymuso pobl a dadrymuso gwleidyddion.

Yma yng Ngorllewin Caerdydd ceir microcosm o Gymru, ble mae rhai o gymunedau mwyaf cyfoethog ein gwlad o fewn tafliad carreg i rhai o'r tlotaf. Mae'r anghydraddoldeb yn syfrdanol.

Os ydych chi’n dlotach, mae'n debygol y bydd hyd eich bywyd yn fyrrach, byddwch yn fwy tebygol o fyw mewn tai o safon is, o ddioddef mwy o broblemau iechyd, a chael eich plant wedi’u cymryd oddi arnoch. Po dlotaf ydych chi, y mwyaf y mae'r wladwriaeth yn debygol o reoli'ch bywyd. Ac nid er gwell. Defnyddiwch eich pleidlais i fynnu’r rheolaeth honno yn ôl. Mae'r drefn bresennol yn dibynnu ar bobl dosbarth gweithiol yn peidio â bwrw’u pleidlais.

Mae cymaint o arian cyhoeddus yn cael ei wastraffu ar brosiectau ofer a diangen, tra mae’r hanfodion sylfaenol yn cael eu hesgeuluso. Mae’n hysgolion ar eu gliniau, ein GIG yn wynebu argyfwng, a’r economi’n edwino. Mae sicrhau rhywbeth mor sylfaenol â chael meysydd chwarae cymunedol i’n plant yn faen tramgwydd.

Mae Llafur yng Nghymru wedi llywio dirywiad ein gwlad ers dros 25 mlynedd. Maent yn beio Llundain; maen nhw'n beio'r Torïaid glas. Ar ôl Gorffennaf 4ydd, ni fydd unrhyw esgusodion ar ôl.

O’r fesen derwen a dyf: mae Propel wedi egino, rydyn ni'n tyfu ac fe fyddwn ni'n deffro pobl. Rwy'n addo hynny ichi.

Mae gwleidyddiaeth bellach fel lleidr llechwraidd, yn lladrata ein hawliau, yn bygwth ein bodolaeth. Tra dylai fod yn gwella ein bywydau, ein cymunedau, a'n gwlad. Daeth yr amser i unioni hyn.

Mae’n hen bryd dweud, digon. Mae’n amser i’r mwyafrif distaw nad ydynt yn pleidleisio i godi ar eu traed. Mae'r grym go iawn yn nwylo'r rhai sydd eto i'w ddefnyddio, i sylweddoli nad oes rhaid i bethau fod fel hyn.

Rhaid inni wthio am newid gwirioneddol: ac fe lwyddwn i wneud hynny trwy ein gweithredoedd ein hunain; ein penderfyniad i bleidleisio ai peidio, ac i bwy i roi’r bleidlais honno. Dechreuwn wrth ein traed, gam wrth gam, ac ailadeiladwn ein cymunedau a’n gwlad. Mae newid yn dechrau gyd ni, chi a fi.

Er mwyn newid Cymru, rhaid i ni ein hunain newid.

Rwy’n ofni, os na wnawn unrhyw beth, os safwn yn segur o'r neilltu, y bydd y byd hwn sy’n wybyddus inni heddiw yn dra gwahanol i'n plant. Ni allaf wneud hynny â chydwybod glir.

Rydw i wedi bod yn ymladd dros Orllewin Caerdydd ers dros bum mlynedd ar hugain. Etholwch y pencampwr lleol cryf sydd ei angen ar Orllewin Caerdydd.

Ymunwch â'ch plaid chi, Propel, mudiad y bobl.

Neil McEvoy

Dros Gymru Rydd